Press-reliz Nobelevskogo komiteta po fizike7.10.2003 19:57 | Astronet
NOBELEVSKAYa PREMIYa PO FIZIKE ZA 2003 GOD
Korolevskaya Akademiya Nauk Shvecii prisudila Nobelevskuyu premiyu po fizike
za 2003 god "za pionerskii vklad v teoriyu sverhprovodnikov i
sverhtekuchih zhidkostei" sovmestno:
 |
Professoru Alekseyu A. Abrikosovu,
Aragonskaya Nacional'naya laboratoriya, Aragon, Illinois, SShA; |
 |
Professoru Vitaliyu L. Ginzburgu,
Fizicheskii Institut im. P.N.Lebedeva Rossiiskoi Akademii Nauk, Moskva, Rossiya; |
 |
Professoru Entoni Dzh. Leggettu,
Universitet Illinoisa, Urbana, Illinois, SShA. |
Techenie, ne vstrechayushee soprotivleniya.
Nobelevskoi premiei po fizike za tekushii god otmecheny troe uchenyh, kotorye vnesli reshayushii vklad v ob'yasnenie dvuh fenomenov kvantovoi fiziki: sverhprovodimosti i sverhtekuchesti. Sverhprovodyashie materialy primenyayutsya, naprimer, dlya formirovaniya izobrazheniya v priborah medicinskoi diagnostiki, takih kak magnitnye skannery i magnitnye rezonatory. Oni, takzhe, shiroko ispol'zuyutsya v uskoritelyah chastic v fizicheskih issledovaniyah. Svedeniya, svyazannye so sverhtekuchimi zhidkostyami, pozvolyayut glubzhe proniknut' v processy, proishodyashie v materii v ee nizhaishem i naibolee uporyadochennom energeticheskom sostoyanii.
Pri nizkih temperaturah - v neskol'ko gradusov vyshe absolyutnogo nulya - nekotorye metally propuskayut elektricheskii tok bez soprotivleniya. Takie sverhprovodyashie materialy obladayut k tomu zhe svoistvami polnost'yu ili chastichno vytesnyat' magnitnyi potok. Te iz nih, kotorye polnost'yu vytesnyayut magnitnye potoki, nazyvayutsya sverhprovodnikami I-go roda, a ih teoreticheskoe obosnovanie udostoeno Nobelevskoi premii po fizike za 1972 god. Odnako eta teoriya, osnovannaya na koncepcii formirovaniya elektronnyh par, okazalas' vse zhe ne dostatochnoi dlya obosnovaniya yavleniya sverhprovodimosti bol'shinstva tehnicheski vazhnyh materialov. Eti, tak nazyvaemye, sverhprovodniki II-go roda dopuskayut nalichie sverhprovodimosti i sil'nogo magnitnogo polya odnovremenno. Alekseyu Abrikosovu udalos' teoreticheski obosnovat' dannyi fenomen. Teoriya, pervonachal'no sformulirovannoi Vitaliem Ginzburgom i drugimi issledovatelyami dlya sverhprovodnikov I-go roda, byla rasprostranena Alekseem Abrikosovym na sluchai sverhprovodnikov novogo tipa. I hotya eti teorii byli sformulirovany eshe v 50-h godah, oni priobreli neposredstvennuyu aktual'nost' v svyazi s bystrym razvitiem novyh materialov. Segodnya mozhno proizvodit' sverhprovodniki, sohranyayushie svoi svoistva pri vse bolee vysokih temperaturah i magnitnyh polyah.
Zhidkii gelii mozhet byt' sverhtekuchim, chto proyavlyaetsya v ischeznovenii u nego vyazkosti pri nizkih temperaturah. Pri etom atomy redkogo izotopa 3Ne obrazuyut pary, podobnye elektronnym param v metallicheskih sverhprovodnikah. Entoni Leggett sformuliroval i obosnoval v 70-h godah teoriyu, kotoraya ob'yasnila, kak atomy 3Ne vzaimodeistvuyut i raspredelyayutsya v sverhtekuchem sostoyanii. Provodimye v nastoyashee vremya razlichnye issledovaniya pytayutsya ob'yasnit', kak podobnoe uporyadochenie perehodit v haos ili v turbulentnost'. Segodnya eto odna iz nereshennyh problem klassicheskoi fiziki.
Aleksei A. Abrikosov rodilsya v 1928 g. (75 let) v Moskve,
v Sovetskom Soyuze. Rossiiskii i Amerikanskii grazhdanin. Kandidatskaya
stepen' po fizike v 1951 godu v Institute Fizicheskih Problem, Moskva.
Rabotaet v dolzhnosti "DistinguishedArgonne Scientist" v Argonskoi
Nacional'noi Laboratorii, Argon, Illinois, SShA.
www.msd.anl.gov/groups/cmt/people/abrikosov.html
Vitalii L. Ginzburg rodilsya v 1916 g. (87 let) v Moskve, v
Rossii. Rossiiskii grazhdanin. Kandidatskaya stepen' po fizike v 1940
godu v Moskovskom Universitete. Byvsh. rukovoditel' teoreticheskoi gruppy
v Fizicheskom Institute im. P.N. Lebedeva, Moskva, Rossiya.
www.tamm.lpi.ru/staff/ginzburg.html
Entoni Dzh. Leggett rodilsya v 1938 g. (65 let) v Londone, v
Velikobritanii. Britanskii i Amerikanskii grazhdanin. Doktorskaya stepen'
po fizike v 1964 godu v Oksfordskom Universitete. "MacArthur Professor"
v Illinoiskom Universitete, Urbana-Shampein, Illinois, SShA.
www.physics.uiuc.edu/People/Faculty/profiles/Leggett
Summa premii: 10 millionov shvedskih kron raspredelyaetsya porovnu mezhdu laureatami.
Dopolnitel'naya informaciya: www.kva.se i www.nobel.se
Kontakty: Jonas Forare, nauchnyi redaktor. Tel. 08-673 95 44, 0703-27 72 00, jonas@kva.se, Eva Krutmeijer, shef po informacii. Tel. 08-673 95 95, 0709-84 66 38, evak@kva.se
|
Publikacii s klyuchevymi slovami:
Nobelevskaya premiya
Publikacii so slovami: Nobelevskaya premiya | |
Sm. takzhe:
Vse publikacii na tu zhe temu >> | |
