Astronomicheskaya nedelya s 14 po 20 dekabrya 2015 goda11.12.2015 20:08 | Aleksandr Kozlovskii
Na dannoi nedele utrennee nebo prodolzhaet radovat' vzglyad paradom yarkih planet Solnechnoi sistemy (Saturn, Venera, Mars i Yupiter). Iz drugih yavlenii: 14 dekabrya nastupit maksimum deistviya meteornogo potoka Geminidy (120 meteorov v chas do 6m v zenite), Merkurii poyavitsya na vechernem nebe, 18 dekabrya Venera proidet v 2 gradusah severnee zvezdy al'fa Vesov (2,7m), a Merkurii - v graduse severnee zvezdy sigma Strel'ca (2,0m). V samom konce nedeli proizoidet pokrytie Lunoi (F= 0,66) planety Uran pri vidimosti v Yuzhnoi Amerike i Antarktide. Krome etogo, s territorii Rossii budut dostupny dlya nablyudenii tri pokrytiya zvezd asteroidami do 10m.
Iz planet Solnechnoi sistemy: Merkurii mozhno naiti v luchah zahodyashego Solnca, a Venera, Mars, Yupiter i Saturn, kak bylo skazano vyshe, nablyudayutsya na predrassvetnom i rassvetnom nebe. Dve samye dal'nie planety legko naiti v binokl' ili teleskop vecherom i noch'yu, ispol'zuya kartu dvizheniya Urana i kartu dvizheniya Neptuna sredi zvezd.
Solnce. Maksimal'naya vysota dnevnogo svetila nad gorizontom na shirote Moskvy sostavlyaet 10 gradusov. Vidimyi diametr Solnca imeet znachenie 32'29". Dolgota dnya umen'shitsya do 6 chasov 58 minut. Dnevnoe svetilo dvizhetsya po sozvezdiyu Zmeenosca do 18 dekabrya, a zatem perehodit v sozvezdie Strel'ca, priblizhayas' k zimnemu solncestoyaniyu, kotoroe nastupit v nachale sleduyushei nedeli. Tekushie dannye o Solnce i vid ego poverhnosti na dannoe vremya.
Luna. Estestvennyi sputnik Zemli vstupaet v fazu pervoi chetverti 18 dekabrya. Na etoi nedele Luna 17 dekabrya pri faze 0,3 sblizitsya s Neptunom, a 20 dekabrya pri faze 0,66 - s Uranom (pokrytie v Yuzhnoi Amerike). Luna v svoem dvizhenii po nebesnoi sfere posetit sozvezdiya i Strel'ca, Kozeroga, Vodoleya i Ryb, obladaya vechernei i nochnoi vidimost'yu, izmenyaya za nedelyu fazu ot 0,07 do 0,75. Nochnoe svetilo nachalo nedeli provedet v sozvezdii Strel'ca, uvelichiv fazu do 0,1. V eti dni Luna nablyudaetsya na fone vechernei zari nevysoko nad yugo-zapadnym gorizontom. Iz sozvezdiya Kozeroga molodoi mesyac pri faze 0,26 pereidet 16 dekabrya v sozvezdie Vodoleya, gde sblizitsya (F= 0,36) s Neptunom. 18 dekabrya Luna vstupit vo vladeniya sozvezdiya Ryb i primet fazu pervoi chetverti. Zdes' nochnoe svetilo 20 dekabrya v ocherednoi raz pokroet (F= 0,66) Uran pri vidimosti na yuge Yuzhnoi Ameriki. Faza Luny na tekushii moment. Fazy Luny na budushee.
Iz komet samaya yarkaya (6m) kometa mesyaca Catalina (C/2013 US10) peremeshaetsya k severu po sozvezdiyu Devy, i dostupna dlya nablyudenii na utrennem nebe. Naiti ee mozhno u yugo-vostochnogo gorizonta s pomosh'yu binoklya ili teleskopa, a luchshie usloviya dlya etogo budut v yuzhnyh raionah strany. C/2014 S2 ( PanSTARRS ) s bleskom okolo 9m (znachitel'no prevyshaya raschetnyi) dvizhetsya po sozvezdiyu Drakona. Eshe odna nebesnaya strannica PANSTARRS (C/2013 X1) peremeshaetsya po sozvezdiyu Andromedy, i obladaet bleskom okolo 10m (znachitel'no prevyshaya raschetnyi). Karty putei komet i asteroidov imeyutsya v KN na dekabr', a takzhe v Astronomicheskom kalendare na 2015 god.
Sredi asteroidov samyi vysokii blesk (7,7m) imeet Vesta, peremeshayushayasya po sozvezdiyu Kita (bliz zvezdy iota Kita). Vtoroi po blesku (8,9m) yavlyaetsya Evterpa - v sozvezdii Bliznecov. Karty putei komet i asteroidov - v KN na dekabr' i Astronomicheskom kalendare na 2015 god. Podrobnye svedeniya o kometah nedeli i mesyaca (s kartami i prognozami bleska) imeyutsya na saite Seiichi 'oshida, a rezul'taty nablyudenii - na http://cometbase.net/ .
Iz otnositel'no yarkih (do 9,0m fotograficheskogo bleska) dolgoperiodicheskih peremennyh zvezd (po dannym AAVSO), nablyudaemyh s territorii nashei strany, maksimuma bleska dostignet Z CET (8,9m) 19 dekabrya.
Iz osnovnyh meteornyh potokov aktivny Geminidy (iz sozvezdiya Bliznecov), Ursidy (iz sozvezdiya Maloi Medvedicy), Monocerotidy (iz sozvezdiya Edinoroga) i al'fa-Gidridy (iz sozvezdiya Gidry).
Nekotorye pary svetil, popadayushie v pole zreniya binoklya (teleskopa) na dannoi nedele: Luna - Neptun, Luna - Uran, Merkurii - sigma Strel'ca, Venera - al'fa Vesov, Mars - Spika, Yupiter - sigma L'va, Saturn - hi Zmeenosca, Uran - epislon Ryb, Neptun - sigma Vodoleya, Vesta - iota Kita, Evnomiya - gamma Pegasa, kometa Catalina (C/2013 US10) - ipsilon Devy, C/2014 S2 (PanSTARRS) - dzeta Drakona.
Obzor tumannyh nebesnyh ob'ektov dekabrya - v zhurnale Nebosvod za dekabr' 2008 goda. Videokalendar' na dekabr' http://www.youtube.com/watch?v=R9u9C5xPor8 i http://www.youtube.com/user/AstroSmit
Yasnogo neba i uspeshnyh nablyudenii!
Merkurii. Planeta peremeshaetsya v odnom napravlenii s Solncem po sozvezdiyu Strel'ca. Merkurii na dannoi nedele poyavlyaetsya v luchah zahodyashego Solnca, i chem yuzhnee budet punkt nablyudeniya, tem ran'she mozhno budet obnaruzhit' planetu nad yugo-zapadnym gorizontom. V srednih shirotah naiti bystruyu planetu mozhno budet lish' v samom konce opisyvaemogo perioda, a luchshim instrumentom dlya ee poiskov budet binokl'. V teleskop Merkurii viden v vide nebol'shogo ovala, a detali na poverhnosti planety poka nedostupny. Blesk planety priderzhivaetsya znacheniya -0,6m, vidimyi diametr uvelichivaetsya ot 5,0 do 5,7 uglovyh sekund, a faza umen'shaetsya ot 0,9 do 0,81. Elongaciya Merkuriya k vostoku za nedelyu vozrastaet ot 15 do 18 gradusov. Rasstoyanie ot Zemli umen'shaetsya ot 1,29 do 1,18 a.e.. Kosmicheskie issledovaniya - Messendzher.
Venera. Planeta dvizhetsya v odnom napravlenii s Solncem v sozvezdii Vesov, yavlyayas' samoi yarkoi planetoi v zimnem parade planet. Veneru mozhno nablyudat' na utrennem nebe nad yugo-vostochnym gorizontom, a prodolzhitel'nost' ee vidimosti v predrassvetnoe i rassvetnoe vremya sostavlyaet okolo treh chasov. No planeta vidna nevooruzhennym glazom dazhe dnem. Provodit' takie nablyudeniya luchshe v pervuyu polovinu dnya, uchityvaya, chto uglovoe rasstoyanie k zapadu ot Solnca sostavlyaet 40 gradusov. V teleskop nablyudaetsya oval, postepenno umen'shayushiisya v razmerah. Vidimyi diametr planety umen'shaetsya ot 15,9 do 15,3 uglovyh sekund. Blesk sohranyaetsya na urovne -4,1m pri faze, uvelichivayusheisya ot 0,71 do 0,73. Rasstoyanie mezhdu Zemlei i Veneroi uvelichivaetsya ot 1,04 do 1,09 a.e.. Kosmicheskie issledovaniya - Venera-Ekspress.
Mars. Zagadochnaya planeta peremeshaetsya v odnom napravlenii s Solncem po sozvezdiyu Devy, uchastvuya v zimnem utrennem parade planet. Vidimost' Marsa v srednih shirotah sostavlyaet bolee pyati chasov. Naiti ego mozhno nad yugo-vostochnym i yuzhnym gorizontom mezhdu Veneroi i Yupiterom. V teleskop mozhno nablyudat' samye krupnye detali na poverhnosti planety, a fotograficheskie nablyudeniya dadut bol'she podrobnostei. Blesk planety imeet znachenie +1,3m, a vidimyi diametr medlenno vozrastaet do 5,2 sekund dugi. Rasstoyanie mezhdu Marsom i Zemlei umen'shaetsya ot 1,85 do 1,79 a.e.. Kosmicheskie issledovaniya - MSL Curiosity.
Yupiter. Gazovyi gigant imeet pryamoe dvizhenie, peremeshayas' po sozvezdiyu L'va (bliz granicy s sozvezdiem Devy) i yavlyayas' uchastnikom zimnego parada planet. Yupiter viden na nochnom i utrennem nebe okolo vos'mi chasov v vide zheltoi zvezdy, ustupayushei po yarkosti Venere. Primenenie binoklya pozvolyaet nablyudat' planetu i posle voshoda dnevnogo svetila. Usloviya vidimosti Yupitera s kazhdym dnem uluchshayutsya. Uglovoi diametr gazovogo giganta uvelichivaetsya ot 37,0 do 37,8 sekund dugi pri bleske -2,0m, a rasstoyanie ot Zemli sokrashaetsya ot 5,33 do 5,22 a.e.. Uzhe v nebol'shoi teleskop mozhno razglyadet' polosy na diske planety (parallel'no ekvatoru) i drugie detali, a takzhe pokrytiya sputnikov planetoi, zatmeniya i prohozhdeniya ih pered planetoi. V lyubitel'skie teleskopy srednei sily mozhno budet nablyudat' prohozhdenie tenei sputnikov po poverhnosti samoi bol'shoi planety Solnechnoi sistemy. Konfiguracii chetyreh bol'shih sputnikov Yupitera imeyutsya v KN na dekabr'. Kosmicheskie issledovaniya - Galileo.
Saturn. Okol'covannaya planeta peremeshaetsya v odnom napravlenii s Solncem po sozvezdiyu Zmeenosca (v 6 gradusah severnee Antaresa). Utrennyaya vidimost' Saturna k koncu nedeli dostigaet odnogo chasa, i planeta stanovitsya polnopravnym uchastnikom zimnego parada planet. Blesk Saturna sostavlyaet +0,4 m, a uglovoi diametr - okolo 15,1 sekund dugi. V teleskop vidno kol'co (dostigayushee v dlinu okolo 40 uglovyh sekund pri naklone k nablyudatelyu pod uglom 26 gradusov), a iz sputnikov naibolee dostupen Titan (8,0m). Rasstoyanie ot Zemli do Saturna umen'shaetsya ot 10,96 do 10,93 a.e.. Kosmicheskie issledovaniya - Kassini.
Uran. Planeta (m= +5,8, d= 3,7 ugl. sek.) dvizhetsya popyatno v sozvezdii Ryb (u granicy s sozvezdiem Kita) bliz zvezdy epsilon Psc (4,2m). Uran mozhno naiti v binokl' bol'shuyu chast' nochi, a chtoby uvidet' ego nevooruzhennym glazom nuzhno glubokoe temnoe nebo, i na etoi nedele budut blagopriyatnye usloviya dlya takih nablyudenii. Dlya rassmotreniya diska planety ponadobitsya teleskop s uvelicheniem ot 80 krat (pri ideal'nyh usloviyah) i vyshe. Rasstoyanie mezhdu Zemlei i Uranom uvelichivaetsya ot 19,54 do 19,65 a.e.. Kosmicheskie issledovaniya - Voyadzher-2.
Neptun. Planeta (m= +7,9, d= 2,4 ugl. sek.) peremeshaetsya v odnom napravlenii s Solncem po sozvezdiyu Vodoleya mezhdu zvezdami sigma Aqr (4,8m) i lyambda Aqr (3,7m). Gazovyi gigant nablyudaetsya vecherom i noch'yu, a naiti ego mozhno v binokl' ili teleskop. Disk planety razlichim v instrument s uvelicheniem ot 100 krat (pri ideal'nyh usloviyah) i vyshe. Polozhenie samyh dalekih planet na nebesnoi sfere mozhno prosmotret' na zvezdnyh kartah v KN na yanvar' i Astronomicheskom kalendare na 2015 god. Rasstoyanie mezhdu Zemlei i Neptunom uvelichivaetsya ot 30,19 do 30,31 do a.e.. Kosmicheskie issledovaniya - Voyadzher-2.
Pluton. Karlikovaya planeta ili plutoid (+14,5m) nahoditsya v sozvezdii Strel'ca (bliz trio zvezd pi, omikron i ksi Sgr) na rasstoyanii 33,95 a.e. ot Zemli k koncu nedeli. Dlya vizual'nyh nablyudenii Plutona neobhodim teleskop s diametrom ob'ektiva ot 250 mm i prozrachnoe nebo. Kosmicheskie issledovaniya - Novye Gorizonty .
Obzornye stat'i o planetah i malyh telah Solnechnoi sistemy - Nebosvod 12 za 2008 god i 1 - 8 za 2009 god.
Dopolnitel'no http://galspace.spb.ru (vse o planetah) i http://astro.websib.ru (raznoobraznaya spravochnaya astroinformaciya)
Izbrannye astronomicheskie yavleniya nedeli.
Vremya dlya yavlenii privoditsya moskovskoe =UT+3chasa (vsemirnoe vremya UT ukazyvaetsya otdel'no). Na saite Sergeya Gur'yanova i na http://saros70.narod.ru/ mozhno pol'zovat'sya veb-versiei AK na 2015 god s obshim obzorom zvezdnogo neba i yavlenii dekabrya mesyaca. Svedeniya ot drugih yavleniyah imeyutsya v KN na dekabr', Astronomicheskom kalendare na 2015 god, Astronomicheskom kalendare na 2016 god, AK na 2015 god, Astronomicheskih yavleniyah do 2050 goda, Kratkom Astronomicheskom kalendare na 2016 - 2050 gody, kalendare Salsky i v Al'manahe .
14 dekabrya, 21 chas 00 minut - Maksimum deistviya meteornogo potoka Geminidy.
15 dekabrya, vecher - Nachalo vechernei vidimosti Merkuriya v srednih shirotah.
16 dekabrya, 18 chasov 01 minuta (UT) - Pokrytie zvezdy HIP 2786 (9,6m) iz sozvezdiya Kita asteroidom (1237) Genevieve.
17 dekabrya, i vsyu nedelyu - Zimnii utrennii parad planet s uchastiem Saturna, Venery, Marsa i Yupitera.
18 dekabrya, 18 chasov 14 minut - Luna v faze pervoi chetverti.
19 dekabrya, utro - Venera bliz zvezdy al'fa Vesov.
20 dekabrya, vecher - Luna (F= 0,66) bliz Urana.
Dopolnitel'no o yavleniyah i nablyudeniyah - na Astroforume, Starlab, Meteoveb, Astrokot i DvaStrel'ca.
Vid zvezdnogo neba v techenie nedeli v srednih shirotah (masshtab vida planet v teleskop soblyuden, sever vverhu):
 |
Vid vostochnoi i yugo-vohttp://astrogalaxy.ru/062.htmlspan style='font-size: 8.0pt;font-weight:normal;mso-bidi-font-weight:bold' (u granicy s sozvezdiem ., stochnoi chasti polunochnogo neba 17 dekabrya v gorodah na shirote Moskvy.
 |
Vid yugo-vostochnoi i yuzhnoi chasti neba za chas do voshoda Solnca 17 dekabrya v gorodah na shirote Moskvy. Vo vrezke pokazan vid Venery, Marsa, Yupitera i Saturna v teleskop, a takzhe polozhenie komety Catalina (C/2013 US10).
 |
Vid yuzhnoi i yugo-zapadnoi chasti neba cherez chas posle zahoda Solnca 17 dekabrya v gorodah na shirote Moskvy. Vo vrezke pokazan vid Merkuriya v teleskop.
Astronomicheskaya nedelya v formate Word (versiya dlya pechati)
Astronomicheskaya nedelya v formate pdf (versiya dlya pechati)
Istochniki: Kalendar' Nablyudatelya N11 AstroKA; StarryNightBackyard 3.1 (opisatel'naya chast' i vid neba), http://saros70.narod.ru/ (kalendar'), GUIDE 8.0 (polozhenie asteroidov i komet), http://aerith.net/comet/weekly/current.html (operativnye svedeniya o kometah